In gesprek met Julien Jaca: “Bloemen symboliseren zowel de kwetsbaarheid als de schoonheid van het leven”

In de wereld van Julien Jaca wordt kunst een krachtig eerbetoon aan schoonheid en veerkracht. Jaca, een schilder gevestigd in Hossegor, Frankrijk, opent met zijn nieuwste solotentoonstelling, THERE ARE ALWAYS FLOWERS FOR THOSE WHO WANT TO SEE THEM – Paintings for Cy, een nieuw hoofdstuk in zijn creatieve reis. Deze serie, geïnspireerd door zijn rol als kersverse vader en beïnvloed door de werken van Henri Matisse en Cy Twombly, weerspiegelt Jaca’s onwrikbare optimisme en zijn verlangen om de inherente schoonheid van de wereld te onthullen, zelfs in de moeilijkste momenten.

Read the interview in English here

In dit interview duiken we in de inspiratie achter Jaca’s expositie, en onderzoeken we hoe zijn persoonlijke ervaringen en artistieke invloeden zijn laatste werken hebben gevormd. Van zijn reflecties op optimisme en de symboliek van bloemen tot de fysieke kant van zijn schilderproces, ontdek de gedachten en motivaties achter zijn nieuwe oeuvre. Jaca: “Wanneer je voelt dat een schilderij met energie en fysiekheid is gemaakt, kun je de verf zelf zien en iets tastbaars ervaren.”

Waarom heb je de quote “There are always flowers for those who want to see them” gekozen als titel voor je solotentoonstelling?

“De oorspronkelijke energie die me in deze richting deed werken en deze serie opbouwde, komt voort uit het feit dat ik eind 2023 vader werd van een dochter, Cy. Ik wilde haar direct de schoonheid van de wereld laten zien, ook al is de wereld momenteel vrij donker, moeilijk en zeer angstig. Ik dacht meteen aan wat ik in een boek over Henri Matisse las. In een tijd van de ergste oorlogen, terwijl veel kunstenaars de verschrikkingen van oorlog verbeeldden, koos Matisse ervoor om kleurrijke bloemen en andere schoonheden van de wereld te schilderen. Dat is voor mij een vorm van optimisme, het benadrukken van de schoonheid die nog bestaat. Ik ben ook echt een optimist, dus koos ik een quote van hem als titel voor de show: There are always flowers for those who want to see them. Ik stel me een klaproos voor die nog overeind staat op een slagveld.”

“Ik wilde haar de schoonheid van de wereld laten zien, ook al is de wereld momenteel vrij donker, moeilijk en zeer angstig.”

Ben je altijd al een optimistisch persoon geweest, zelfs als kind, of is dat iets wat zich met de tijd heeft ontwikkeld?

“Ja, ik denk dat ik altijd al een optimistisch persoon ben geweest, altijd op zoek naar de positieve kanten van het leven. Misschien komt mijn optimisme voort uit het feit dat ik in een ondersteunende en welgestelde familie ben opgegroeid, waar ik nooit iets tekortkwam. Maar ik denk niet dat dit de enige reden is, want veel rijke mensen zijn pessimistisch.

In mijn leven heb ik altijd het gevoel gehad dat ik alles achter me kon laten en ergens eenvoudiger kon beginnen, zoals in de tropen, als het misging. Dit gevoel van opties gaf me het idee dat er altijd een oplossing is, het tegenovergestelde van fatalisme.

Zelfs toen het ergste gebeurde, zoals het verliezen van mijn dochtertje bij haar geboorte zes jaar geleden, zocht ik naar betekenis. Het was de ergste nachtmerrie en ik kreeg een zware zenuwinzinking, waar ik jaren van moest herstellen. Toch probeerde ik uiteindelijk te begrijpen waarom het gebeurde. Deze tragedie leidde me naar mijn ware roeping als kunstenaar. Na het verlies stopte ik met alles wat ik deed, zoals tatoeëren, en richtte ik me volledig op kunst. Sommigen zeggen misschien dat ik betekenis probeer te vinden in de tragedie, terwijl anderen geloven dat het met een reden gebeurde. Het hangt af van hoe je naar het leven kijkt: fatalistisch of door willekeurige gebeurtenissen gestuurd.”

Cy, genoemd naar Cy Twombly, is je pasgeboren dochter. Gezien je optimistische karakter en ervaringen, hoe hebben deze perspectieven invloed gehad op je vaderschap en kunst?

“Zoals je kunt voorstellen, is Cy Twombly waarschijnlijk mijn favoriete kunstenaar aller tijden. Voor mij bereikte hij een vrijheid, elegantie en schoonheid in schilderkunst die niemand anders heeft gehaald. Toen mijn dochter Cy werd geboren, begon ik bloemen te schilderen die uit potten en vazen kwamen, met het idee dat het een vervolg zou zijn op mijn Pots-schilderijen uit de periode 2020-2023.

Ik probeerde en worstelde hier enkele maanden mee, maar was niet tevreden met het resultaat, vooral niet met de vorm en impact. Toch kon ik de peonies-schilderijen van Cy Twombly’s laatste serie niet uit mijn hoofd krijgen. Dit werd het startpunt van een nieuwe manier van werken: ik wilde terug naar schilderkunst puur om wat het is, verf op doek, en ik wilde werken op een groot formaat doek, met veel energie. Ik moest fysiek schilderen, volledig opgenomen in het schilderproces. Ik denk dat ik graag werk op oppervlakken die dezelfde schaal hebben als ik.”

“Ik wilde terug naar schilderkunst puur om wat het is: verf op doek.”

Kun je je eerste ontmoeting met het werk van Cy Twombly herinneren? Wat raakte je in zijn kunst?

“Ik weet niet meer precies wanneer ik voor het eerst het werk van Cy Twombly zag, maar het was jaren geleden, toen ik kunst en schilderen nog niet volledig begreep. Hoewel ik toen met andere dingen bezig was, zoals muziek en mijn studentenleven, maakte zijn kunst indruk op me, ook al kon ik toen niet precies uitleggen waarom. Destijds dacht ik dat kunst technisch moeilijk en figuratief moest zijn, waardoor ik Twombly’s stijl niet openlijk kon waarderen, hoewel het me diep raakte en verwarde.

Toen ik begon met schilderen, herontdekte ik Twombly’s naam en herinnerde ik me de impact die zijn werk op me had. Ik kocht snel boeken en biografieën over hem en bezocht musea met zijn werken. Tegen die tijd had ik mezelf bevrijd van strakke artistieke beperkingen, mede door te stoppen met tatoeëren, waar precisie en perfectie centraal staan. Twombly’s werk greep me meteen als de belichaming van pure, ongehinderde vrijheid in schilderkunst, gecombineerd met elegantie en poëzie. Voor mij definiëren deze kwaliteiten—vrijheid, elegantie en poëzie—ware kunst.”

Je serie draait helemaal om bloemen. Wat symboliseren bloemen voor jou, vooral in de huidige wereldwijde context?

“Voor mij staan bloemen symbool voor vrede. Ze vertegenwoordigen ook liefde, iets waar de wereld vandaag de dag een groot tekort aan heeft. Het is geen toeval dat tijdens de Vietnamoorlog in de jaren zestig de Flower Power-beweging ontstond in Californië, met ‘Peace and Love’ als iconisch symbool.

Daarnaast symboliseren bloemen voor mij de kwetsbaarheid en vergankelijkheid van het leven. Een bloem leeft kort, en wanneer ze verwelkt, verdwijnt ze weer in de natuur. We gebruiken bloemen ook om de doden te eren, door ze soms jarenlang op graven te leggen. Zo vertegenwoordigen bloemen zowel leven als dood.

Toen ik tattoeëerder was, vroegen veel mensen om bloementatoeages ter herinnering aan verlies of als uiting van liefde, vaak kozen ze rozen voor hun geliefden. Bloemen waren het meest voorkomende ontwerp dat ik tatoeëerde en het symbool dat ik het vaakst op mezelf tatoeëerde. Het voortzetten van dit thema in mijn schilderijen voelt dus als een natuurlijk proces.”

“Twombly’s werk greep me meteen als de belichaming van pure, ongehinderde vrijheid in schilderkunst, gecombineerd met elegantie en poëzie.”

Hoe belangrijk is het fysieke aspect van schilderen in jouw creatieve proces, zoals de druppels in je schilderijen?

“Ik voelde een sterke behoefte om de materie van de schildering te zien, de vloeibaarheid ervan en ruimte te geven aan toevalligheden, sporen en tekens tijdens het maakproces, duidelijk beïnvloed door Cy Twombly. Daarom ben ik steeds meer mijn industriële acrylverf gaan mengen met veel water, waardoor die druppels onder de bloemen ontstaan. Ik houd van een direct resultaat, een schilderij snel kunnen maken, met de mogelijkheid om het meteen te bedekken als ik er niet tevreden over ben en opnieuw te beginnen. Deze middelen geven me die vrijheid.

Ik besefte ook dat al die verticale druppels de verticaliteit van het leven symboliseren, de zwaartekracht. Bijna alle levende wezens zijn verticaal, zoals mensen, planten, bomen, enzovoort. In ons collectieve bewustzijn vertegenwoordigen verticale vormen het leven, beweging en groei, terwijl horizontale vormen eerder verwijzen naar de dood, stilstand of rust.

Wanneer je voelt dat een schilderij met energie en fysieke kracht is gemaakt, kun je de verf zelf zien en iets tastbaars ervaren. Voor mij wordt dit gevoel van urgentie nog versterkt door de titels van mijn werken, die zijn geïnspireerd door Haiku.”

Welke betekenis hebben Haiku-gedichten voor jou?

“Haiku’s zijn extreem korte Japanse gedichten die de vergankelijkheid van dingen en de bijbehorende gevoelens vieren; de meeste hebben betrekking op de natuur, zoals seizoenen, bloemen en bloesems. Mijn peettante gaf me een Haiku-boek toen we onze eerste dochter verloren. Het was een nachtmerrie, maar het is ook de reden dat ik nu schilder. Voor mij voelde het daarom logisch om gedichten uit dit boek te gebruiken als titels voor mijn schilderijen. Het verbindt mijn twee dochters.”

“Ik besefte dat al die verticale druppels de verticaliteit van het leven symboliseren, de zwaartekracht.”

Heb je een favoriete Haiku?

“Ik heb geen favoriete Haiku, maar ik waardeer een quote die er een had kunnen zijn, en die de essentie van optimisme en pessimisme in het leven vastlegt: *”Sommige mensen zien alleen de doornen tussen de rozen.”* Ook resoneert een uitspraak van Julian Schnabel met me: *”Ik weet niet wat iemand motiveert om iets te maken, maar voor mij heeft het te maken met optimisme, liefde en onvoorwaardelijk geloof.”* Deze woorden weerspiegelen mijn eigen gevoelens en artistieke inspiratie.”

Wat is de belangrijkste les die je je dochter Cy graag wilt meegeven?

“Dat is een moeilijke vraag die een diep antwoord vereist, maar ik zou zeggen: respecteer de natuur en alle levende wezens, en verkies altijd de waanzin van passies boven de wijsheid van onverschilligheid. Om grote dingen te bereiken, moet je niet alleen handelen, maar ook geloven en dromen.”

Verken de wereld van Julien Jaca met onze catalogus

Benieuwd naar meer? Blader door de digitale catalogus en ontdek meer over Julien Jaca, zijn werk en visie. Wilt u liever een gedrukte versie ontvangen? Stuur ons een e-mail om de fysieke catalogus te bestellen.

THERE ARE ALWAYS FLOWERS FOR THOSE WHO WANT TO SEE THEM – Paintings for Cy is te zien van 6 september tot 11 oktober 2024 in de COVA Art Gallery.