Studio Visit Tycho van Zomeren: “Ik houd altijd ruimte over voor het onverwachte”

In het hart van Utrecht, verscholen in een rustige studio, ontvingen we een warm welkom van Tycho van Zomeren. Tussen zijn werken—van oud werk en ruwe opzetten tot bijna afgeronde schilderijen—leidde hij ons rond en gaf ons een uniek inkijkje in zijn proces. Terwijl het zachte winterlicht door de ramen viel, spraken we over controle en overgave in het schilderen, de balans tussen abstractie en realisme, en de inspiratie die hij vindt in de natuur.
Wat volgde, is een open gesprek over zijn derde solo-expositie bij COVA Art Gallery, Crossing Currents, zijn werkwijze en de nuances van zijn schildertechnieken. Van Zomeren: “Ik probeer altijd oog te hebben voor wat er ontstaat en niet alleen voor wat ik vooraf heb bedacht.” Benieuwd naar meer? Lees dan snel verder voor het volledige interview.
Read the full interview in English here.
Crossing Currents draait om het samenspel tussen controle en overgave. Hoe ervaar jij deze balans persoonlijk tijdens het creëren van je werk? Zijn er momenten waarop het onverwachte je werk juist sterker maakt?
“Mijn proces begint met het onverwachte: het moment dat ik iets zie en een nieuw idee krijg. Dan schrijf ik het op of maak ik foto’s met aantekeningen. In een schilderij komen meestal meerdere ideeën samen. Ik werk altijd volgens een plan van begin tot eind, maar binnen dat kader is er genoeg ruimte voor het onverwachte. Vaak zijn er verrassingen in het schilderproces—dingen pakken altijd net iets anders uit in de realiteit dan hoe ze bedacht zijn. Ik probeer altijd oog te hebben voor wat er ontstaat en niet alleen voor wat ik vooraf heb bedacht. Ik ben bijvoorbeeld geïnspireerd door de ideeën van de Amerikaanse psycholoog Ellen J. Langer.
In een aantal van mijn nieuwste schilderijen werk ik op een manier waarbij ik alleen indirecte controle heb over de texturen die in de achtergrond ontstaan. Toch ervaar ik veel controle. Het is dan aan mij om hierop te reageren, of juist bewust te besluiten het te laten zoals het is, soms voegt dat iets toe.”
Foto: Tycho klimt op de ladder om oud werk aan ons te laten zien
Je hebt een kenmerkende stijl die elementen van abstractie en realisme combineert. Hoe kies je wanneer een werk meer abstract of juist realistischer wordt? Of laat je dit volledig organisch ontstaan?
“Ik bepaal de mate van abstractie of realisme vanaf het moment dat ik de compositie vastleg. Daarbij denk ik ook na over de opbouw van het schilderij: moet het grof of fijn geschilderd worden, en welke mate van herkenning en detail moet het hebben?
Het schilderij Reflection is bijvoorbeeld abstracter, omdat het gebaseerd is op reflecties in het water en over het idee van reflectie gaat. Ik wil de toeschouwer een spiegel voorhouden en ruimte geven voor eigen interpretatie, dan helpt het als het werk abstracter is. Het contrast verfijn ik vaak om bepaalde delen scherper of juist zachter te maken. In mijn composities laat ik vaak veel weg, zodat het werk meer tot de verbeelding spreekt. Het is altijd een uitgelicht stukje van een groter geheel.”
Foto: links het schilderij ‘Reflection’
De bewegingen van verf in deze serie lijken natuurlijk, maar worden toch met precisie en controle geleid. Kun je iets vertellen over de technieken die je hiervoor gebruikt? Hoe experimenteer je met nieuwe methoden in je werk?
“Ik gebruik veel verschillende technieken, meer dan men misschien verwacht. Soms zijn schilderijen die op het eerste gezicht op elkaar lijken, met compleet andere materialen geschilderd. Dat vind ik een interessant gegeven: nadenken over hoe iets geschilderd is. Soms is iets op een heel andere manier gemaakt dan het lijkt.
De kleurverlopen in de achtergronden schilder ik meestal met acrylverf en een grote kwast. Hier heb ik veel concentratie voor nodig, omdat deze verf heel snel droogt. Vervolgens herhaal ik het proces met verschillende semi-transparante lagen over elkaar heen, zodat de achtergrond diepte en complexiteit krijgt. Binnen het kleurverloop experimenteer ik met verschillende pigmenten en de volgorde van de kleurlagen. Veel van wat ik doe, is subtiel, maar heeft toch een effect.
Momenteel werk ik met tussenlagen van inkt, die ik heel langzaam laat drogen, zodat de verschillende pigmenten in de inkt zich van elkaar scheiden. Ook experimenteer ik met de vormen van de kleurverlopen in de achtergrond en het combineren van kleurverlopen in verschillende richtingen.”
“Ik gebruik veel verschillende technieken, meer dan men misschien verwacht.”
Foto: Tycho is op dit moment bezig met nieuw werk en geeft een kijkje achter de schermen
De natuur speelt een grote rol in je werk. Zijn er specifieke momenten of plaatsen in de natuur die bijzonder voor je zijn?
“Ik probeer eigenlijk altijd schoonheid te vinden in elk moment. Ik vraag me vaak af: Wat is er uniek aan dit moment? Soms kan een grijze dag inspirerend zijn. Maar ik word ook altijd gegrepen door zonsondergangen, hoe vaak ik die ook al heb gezien. Het kleurenspel erin blijft fascinerend. Elk seizoen, elke weersomstandigheid en elke locatie geeft er een andere draai aan.”
Jouw doeken nodigen uit tot reflectie. Welke emoties of gedachten hoop je dat de toeschouwers ervaren wanneer ze je werk zien?
“Ik wil een gevoel van vrijheid en verwondering oproepen, en de rust om te kunnen verkennen. Dat het iets meditatiefs heeft. Ik hoop dat mensen in het werk kunnen opgaan en er nieuwe gedachten bij krijgen. Wat die gedachten zijn, laat ik vrij, maar ik hoop dat het verder gaat dan het alledaagse.”
“Ik hoop dat mensen in het werk kunnen opgaan en er nieuwe gedachten bij krijgen.”
Foto: Verf tot de juiste kleur mengen komt in Tycho’s proces heel nauw.
De titel Crossing Currents roept beelden op van stromingen en bewegingen. Wat betekent deze titel voor jou? Is er een persoonlijk verhaal of filosofie achter deze keuze?
“De titel verwijst naar de achtergronden van een aantal schilderijen. Ik denk vaak na over onderliggende natuurkundige principes, zoals hoe een lichtstraal wordt omgebogen door de materialen op het oppervlak van een schilderij, of hoe de pigmentkorrels in de inkt zich als sediment van een rivier op het doek afzetten.”
Je bent inmiddels van vaste waarde bij COVA Art Gallery geworden. Wat betekent deze langdurige samenwerking voor jou als kunstenaar? Hoe heeft het je ontwikkeling beïnvloed als je terugkijkt op je eerdere shows?
“Deze langdurige samenwerking heeft voor stabiliteit gezorgd, wat ik als heel prettig ervaar. Hierdoor kan ik me meer focussen op het schilderen zelf en experimenteren binnen mijn werk. Ik kijk met veel tevredenheid terug op al mijn tentoonstellingen bij COVA. Als ik naar mijn eerdere shows kijk, zie ik vooral de ontwikkeling in mijn werk. Tegelijkertijd is de galerie in diezelfde periode ook enorm gegroeid—dat vind ik mooi om te zien.”
Crossing Currents is nog t/m 16 februari te zien bij COVA Art Gallery. Wekelijks geopend van vrijdag t/m zondag tussen 12:00 en 17:00 uur.
Foto: Vanuit het raam heeft Tycho uitzicht op prachtige bomen
- Tycho climbs the ladder to show us some old works
- He created this piece during his time at art school. A realistic work where perspective already played a significant role.
- There are paint test samples scattered throughout the studio.
- In the studio.
- Tycho enjoys experimenting with colour.
- A piece Tycho has been working on for a while and hopes to complete soon.
- In the studio.
- In the studio.
- A new work in progress—stay tuned!